Zoeken
Sluit dit zoekvak.
Vensterafbeeldig Toren

Restauraties van de toren

Bij de torenrestauratie van 1973 werd de spits hersteld. De restauratie van 2010 was gericht op het herstel van het muurwerk. Beide restauraties zijn goed gedocumenteerd.

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

Nu

In dit venster

Sinds 1795 is de toren van de kerk eigendom van de burgerlijke gemeente. Het is voor ons niet na te gaan in welke mate en in welke jaren er fatsoenlijk onderhoud is gepleegd. Wel is duidelijk dat het in het midden van de vorige eeuw echt nodig tijd werd. Veel voorbereidingen hebben geleid tot de restauratie van 1973. In 2010, dat is dus 37 jaar later, maken we opnieuw een restauratie mee.

De restauratie van 1973

Als directeur van de Gemeentewerken van IJsselmuiden heeft dhr. A.K. Versteeg de restauratie voorbereid, uitgewerkt en begeleid. Na zijn overlijden krijgen wij via zijn kinderen archiefmateriaal ter beschikking, waaronder het bestek van de restauratie van de torens van IJsselmuiden, Wilsum en Zalk en een prachtige diaserie. Deze torens zijn overigens in de zelfde periode gerestaureerd.
Het ‘Bestek van de restauratie van de toren staande bij de Ned. Herv. Kerk te IJsselmuiden’ begint met de opmerking dat de restauratie beslist noodzakelijk is om deze voor ondergang te behoeden. In de hele toren bevinden zich ernstige scheuren, veel vloerdelen moeten worden vernieuwd, de klokkenstoel is een wrak en de torenspits is slecht.

Het bestek beschrijft dat de voegen aan de buitenzijde dienen te worden uitgekrabd, losse stenen opnieuw ingezet, terwijl het gehele muurwerk opnieuw zal moeten worden ingevoegd. De verdiepingsvloeren moeten geheel worden vernieuwd, alsmede de trappen die zijn uitgesleten en door houtworm aangetast. Ook de scheuren aan de binnenzijde dienen te worden gerepareerd.

Er komt een torendoorgang met brandvrije deur tussen de toren en de kerkzolder. Ook wordt een deur van de toren naar het orgel gerealiseerd, zodat de organist via het torenportaal en een vaste trap naar boven kan.

Notulen Vergadering Kerkvoogden en Notabelen op 23 december 1953:

‘Notabel Zwep vraagt wanneer de toren van de kerk eens een beurt krijgt. Bij stormweer vallen de leijen er soms af, hetgeen gevaar voor het publiek kan opleveren. De voorzitter heeft één en ander het gemeentebestuur al eens kenbaar gemaakt, maar zegt toe dit bij gelegenheid nog eens te doen. Mochten er ongelukken gebeuren, dan is de Burgelijke Gemeente verantwoordelijk.’

In 1967 is rond de toren aan de buitenzijde een steiger aangebracht om vallende leien op te vangen. De torenspits krijgt een nieuwe dak beschieting en daarop een nieuwe leibedekking. Al het lood wordt vernieuwd, als ook het luikje voor het doorsteken van de vlaggenstok. Tenslotte worden kruis, bol en haan gerestaureerd.

De klokkenstoel moet geheel worden verwijderd en vervangen door een nieuwe, eikenhouten stoel. In het bestek wordt opgemerkt dat de klok al tientallen jaren niet meer op de traditionele manier kan worden geluid. Koster Felix luidt (alleen de grote klok) door met een slaghamer, via een lang touw, op de klok te slaan. IJsselmuiden krijgt nu ook een nieuwe, kleine klok, aangeboden door mevrouw Siebrand. Zie verder ook het venster over de klokken. Een uurwerk en vier wijzerplaten zijn aangebracht, zodat een jarenlange wens van de bevolking wordt vervuld.

Meneer Versteeg

Niemand kende zijn roepnaam. Die hield Antonie Kornelis Versteeg om onbekende redenen geheim, waardoor de dinsdag overleden IJsselmuidenaar bij iedereen bekend stond als meneer Versteeg.

Geboren op 16 januari 1923 in het Noord-Brabantse Wijk en Aalburg vestigde hij zich in 1954 in Kampen. Versteeg trad als brandmeester in dienst van Gemeentewerken Kampen. Hij maakte er onder meer een dramatische brand in de Klokkensteeg mee, waarbij acht doden vielen. In 1963 verhuisde Versteeg naar IJsselmuiden vanwege promotie tot directeur van Gemeentewerken IJsselmuiden. In die functie drukte hij een groot stempel op het dorp. Het boerendorpje van nog geen tienduizend inwoners groeide uit tot een plaats van zestienduizend bewoners. Versteeg realiseerde er de wijken Zandberg 1 en 2, Groenendael en De Losse Landen. Ook in IJsselmuiden bleef hij de brandweer nog 27 jaar trouw. Hij ontwierp de Hervormde Kerk De Hoeksteen, zwembad de Sonnenberch, was initiatiefnemer van IJsselmuiden lichtdorp. Hij zette zich in voor de restauratie van kerktorens. In 1984 ging Versteeg met pensioen, een betrekkelijk begrip in zijn geval, want stil zitten was er ook daarna niet bij. Hij schreef over oude ansichtkaarten en een historisch kwartetspel, rekruteerde duizend leden voor de EO en ontwierp appartementencomplex ‘de Touwbaan’ in het Zoddepark.

A.K. Versteeg is overleden op 5 augustus 2008 te IJsselmuiden en naar aanleiding van zijn heengaan verscheen bovenstaand artikeltje in de Stentor.

Als de restauratie achter de rug is, worden op 7 januari 1974 de klokken in gebruik genomen door mevrouw G. Siebrand-Reumer, tegelijk met de oplevering van de torenrestauratie, het nieuwe uurwerk en de aangebrachte wijzerplaten. Vanaf dat moment is heel IJsselmuiden ‘bij de tijd’ en slaat een hamer de hele uren op de grote klok terwijl de halve uren met één ferme tik op de kleine klok geslagen worden.

De restauratie van 2010

De toren is opnieuw gerestaureerd in 2010. Al het voegwerk is vernieuwd en de sterk verweerde muurgedeelten voorzien van nieuwe tufsteen. De leien bedekking is geheel nagezien en waar nodig hersteld. Verder is er aan de spits niet veel werk verricht. Wel zijn het uurwerk, het kruis, de bol en de haan opnieuw verguld en/of geschilderd.

Tijdens deze restauratie, uitgevoerd door Aberson uit Steenwijk, staan we er zelf met de neus bovenop. Achteraf gezien is het ontzettend jammer dat de Gemeente Kampen geen bouwhistorisch onderzoek heeft laten uitvoeren én dat wijzelf nog onvoldoende gespitst waren op kleinschalig en gedetailleerd onderzoek. Toch zijn we wel het een en het ander te weten gekomen. Met name het feit dat de toren, volgens de aannemer en bouwvakkers, als één geheel gebouwd is en zeker 12e -eeuws is. Men veronderstelde zelfs dat de bouw misschien wel rond het jaar 1100 is te schatten.

Aannemingsbedrijf Aberson Steenwijk biedt al meer dan 200 jaar kwaliteit en vakmanschap in restauratie en onderhoud van woningen en historische gebouwen als kerken en oude gemeentehuizen.

Aberson Steenwijk is bekend geworden in Steenwijk en in de regio van de Kop van Overijssel en Zuid West Drenthe door knappe staaltjes van restauratietechniek en hoog kwalitatief vakmanschap.

Met name het muurwerk aan de buitenzijde is zeer grondig gerestaureerd en deels vernieuwd. De toren heeft ongeveer een jaar in de steigers gestaan en deze klus zal de Gemeente Kampen een flinke duit hebben gekost! Waarvoor dank.

In 2019 zijn het kruis, de bol en de haan opnieuw verguld en/of geverfd. Eigenlijk is dit een gevolg van miscommunicatie, maar wat ons betreft maar wat mooi!