1100
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
Nu
In dit venster
In 1912 wordt de kerk verbouwd en uitgebreid met twee nieuwe transepten en verandert de kerk in een heuse kruiskerk. Hoewel er van de oude tufstenen kerk in haar oorspronkelijke gedaante weinig over blijft en er lange tijd is gesproken over een ernstige verminking van de authentieke kerk van IJsselmuiden, zijn we heden ten dage maar wat blij met wat er (toen) wél behouden bleef. En na meer dan honderd jaar gaan we ‘De Dorpskerk van IJsselmuiden’ alleen maar mooier vinden!
In april 1911 komt de Kamper ambtenaar Arend Jan Reijers naar IJsselmuiden om de Dorpskerk vast te leggen op de gevoelige plaat. Op vijf plekken stelt hij zijn statief met camera op en neemt hij foto’s die het best op kunnen nemen tegen de producten van onze huidige camera’s. Ziet hij de grootse verbouwing aankomen en lijkt het hem goed de oude situatie voor het nageslacht op beeld vast te leggen? Hoe dan ook, wat zijn wij er blij mee!
In het kort de situatie zoals die is vlak voor 1912: de kerk bestaat uit een toren, een schip, een koor en een aangebouwd noordelijk transept uit 1848. Het koorgedeelte is open, dat wil zeggen dat de ruimte bij de kerkzaal is betrokken. De kansel is geplaatst tegen de lange zuidzijde, recht tegenover het noordelijk transept. Voor deze preekstoel is een zogenaamde ‘dooptuin’, afgesloten door middel van een ‘doophek’, gemaakt bij de vergroting van de kerk in 1848 door aannemer Gerrit Felix. Op het hek is de lezenaar aangebracht waar achter in elke eredienst de ‘voorlezer’ de afkondigingen doet, de wet of de geloofsbelijdenis leest, alsmede de schriftlezing. Dit om de stem van de predikant te sparen voor de (lange) preek zonder geluidsinstallatie. Het aantal zitplaatsen bedraagt in deze situatie ongeveer 500 plekken.
De vijf foto’s – geplakt op een plankje hout – hebben tientallen jaren in de consistorie gehangen. De kwaliteit is er de jaren door niet beter op geworden. In het verleden zijn er verschillende keren foto’s en scans van deze oude plaatjes gemaakt om deze schatten ook digitaal te bewaren voor het nageslacht. Later komt men er achter dat de originele foto’s zich eveneens in het Frans Walkate Archief bevinden. Wat een geluk, want deze exemplaren hebben nog niets van hun kwaliteit ingeleverd. De hier vertoonde foto’s zijn scans van de exemplaren uit dit archief.
Foto 1 - De Dorpsweg
De fotograaf neemt even de tijd. Midden op de verstilde en nog onverharde Dorpsweg (in de volksmond Dorpsstraat) zet hij zijn statief met camera neer. Er zit geen blad aan de boom en de leilinden zijn nog niet gesnoeid. De winterzon staat achter ons, vrij laag boven de horizon maar geeft toch een duidelijke schaduw. Opvallend is dat het hekwerk voor de kerk blijkbaar al dateert van voor de uitbreiding van 1912. Waarschijnlijk is dit geplaatst na het afbranden van de bakkerij van Hendrik van de Kruisweg in 1908. In dit pand is tot 1882 de school van IJsselmuiden gevestigd en tevens is het de schoolmeesters- en kosterswoning. Het pand ligt, zoals op het eerste minuutplan duidelijk te zien is, dicht tegen de kerk.
Foto 2 - Zuidzijde kerk
De kerk gezien vanuit het zuiden. Door de twee rechter ramen kijken we in het in 1848 aangebouwde noordelijke transept. Op het dak zien we een grote afvoer van de geplaatste luchtkokers. Uiterst rechts zien we het voorste deel van de aangebouwde Leerkamer. Het terrein waar we de jonge aanplant van stuiken en boompjes aantreffen, is de plek waar de afgebrande bakkerij heeft gestaan. Door het afbranden van deze bakkerij komt er ruimte om in 1912 de kerk flink uit te breiden. Een geluk bij een ongeluk dus. Reijers schrijft op de achterzijde van de foto: In deze zijgevel zijn in de lisenen, de horizontale lijsten, nog de Romaansche bouwvormen van het oorspronkelijke kerkje te zien.
Foto 3 - Oostzijde kerk
Gezien vanuit het oosten ziet de kerk er zo uit. We staan op het bouwland van de buurman. Zijn tuinderijtje, nu in een winterslaap, loopt door tot bijna tegen de kerk. Links zien we nu een deel van de achterkant van de aangebouwde Leerkamer. Aan de rechterzijde het in 1848 aangebouwde noordelijke transept met ook daarop een afvoer van de geplaatste luchtkokers. In de hoek tussen het koor en het transept ontwaren we ‘het Kamertje’.
Foto 4 - Zicht in het koor
De fotograaf gaat gelukkig ook even naar binnen. Hoewel hij helaas maar twee foto’s neemt, zijn we hem hier toch dankbaar voor. Vanuit het schip kijken we hier in het koor dat tot 1912 nog open is en waar meer dan vijftig kerkgangers een plekje krijgen. Langs de oost- en noordkant van het koor is in 1848 een bank getimmerd. Zo’n 45 stoelen zijn hier geplaatst en tegen de zuidkant ontwaren we de avondmaalstafel en een bank. Links vooraan zien we het zogenaamde ‘ronde bankien’ en rechts een deel van het doophek dat de dooptuin rond de kansel afbakent. Let op de prachtige lambrisering rondom en ook het ronde houten schot (of is het de deur?) rechts in beeld. Hier bevindt zich de doorgang naar de Leerkamer.
Foto 5 - De kansel
Deze foto toont de kansel, geplaatst tegen de zuidmuur, tussen twee ramen en recht tegenover het noordelijke transept. Groene bekleding met lange franjes maken het af. Van elektriciteitsdraden en microfoons is nog geen sprake. De opengeslagen kanselbijbel lág er al eeuwen en ligt er nóg…
