Dorpskerk

Search
Close this search box.
Vensterafbeelding Erfgoed der vaderen

Het erfgoed der vaderen

In dit venster wordt informatie gegeven over enkele onderdelen aan en in de kerk die deels verloren zijn gegaan, maar zeker noemenswaardig zijn.

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

Nu

In dit venster

Al is er in de loop der jaren veel verloren gegaan en al is de Dorpskerk van binnen niet echt een fraaie en authentieke bezienswaardigheid, toch zijn we blij met wat we nog wel hebben. Veel is er al in de verschillende vensters genoemd, maar enkele elementen zijn nog het vermelden waard. Ook onderdelen die niet meer fysiek zijn terug te vinden, maar wel in de boeken worden genoemd.

De zonnewijzer

Op de tekening van 1846 uit het schetsboek van Haasloop Werner zien we aan de toren, zo halverwege, een zonnewijzer. Van wanneer tot wanneer dit antieke ‘horloge’ de kerktoren heeft gesierd is niet bekend.

In 1665 wordt 5 gulden betaald aan Otto Hermsen ‘voort opmaeken van de sonnewijser an den thoren’. Of het hier gaat om het aanbrengen van een nieuwe zonnewijzer is niet duidelijk. Elf jaar later wordt aan ‘Otto Horlogiemaker van de zonnenwijzer betaald F 3-3-0’. Op dat moment ontvangen ook ene Casparus 1 gulden en 5 stuivers voor ‘het schilderij van een sonnenwijzer’ en ‘de salomaker’ 2 gulden en 15 stuivers. In latere jaren horen of lezen we niets meer over deze zonnewijzer.

De zandloper

Hoewel het duidelijk aantoonbaar is dat de doopvonthouder aan de preekstoel als zodanig is gebruikt, is het vrijwel zeker dat we hier te de maken hebben met een voormalige zandloperhouder. Alle stijlkenmerken duiden hier op.

In 1713 worden 9 stuivers uitgegeven voor een zandloper en in 1720 wel 8 guldens en 10 stuivers voor ‘een Coperen arm met een Sant Looper op de Predikstoel’. Ook hier is niet duidelijk of het gaat om een nieuw, eerste exemplaar of om een reparatie of vervanging van een voorganger.

Een waterstoof in de kansel

Bij de kansel behoort nog een zogenaamde dominees stoof, gemaakt van messing, met als opschrift ‘Hervormde Kerk IJsselmuiden’. De stoof is voorzien van een vuldop aan de bovenzijde en een aftap mogelijkheid aan de zijkant. De stoof wordt in de wintermaanden vóór de dienst gevuld met heet water en in de preekstoel geplaatst, zodat de predikant, in de niet verwarmde kerk, geen koude voeten krijgt. Na 1912, als de kerk voorzien is van centrale verwarming, wordt deze stoof niet meer gebruikt. Gelukkig is dit unieke exemplaar bewaard gebleven.

18de-eeuwse ornamenten

Tot de interieurvernieuwing in 1969 zijn er in de kerk, boven de kansel en boven het orgel tegen het tongewelf, twee wit geschilderde houten ornamenten aanwezig. Hoe, waarom en wanneer deze ornamenten in de kerk zijn aangebracht is niet bekend. In 1969 zijn ze verwijderd.

In 1993 is het wat grotere en van oorsprong boven het orgel aanwezige ornament, historisch onderzocht en na restauratie door wijlen de heer A.K. Versteeg met behulp van Monumentenwacht tegen het tongewelf boven de kansel aangebracht.

Kunsthistorici zijn van mening, dat het van kersenhout vervaardigde ornament, dateert uit de 18e eeuw en van bijzondere kunsthistorische waarde is. Het kleinere ornament is kennelijk later van naaldhout bijgemaakt, maar van veel mindere kwaliteit en minder waardevol.

Opvallend in het gerestaureerde ornament zijn de symbolen die er in verwerkt zijn. Het onderste deel heeft de vorm van een gestileerde urn. Dit is het symbool van de aarde waaruit elk jaar bij herhaling alles weer uitspruit. Daaromheen zien we, als een halve cirkel, het heelal gesymboliseerd in hemelsblauw waarop zeven sterren in goud. Deze zeven sterren wijzen op het getal zeven, veel genoemd in het Bijbelboek Openbaring, als het getal van de volheid. Op het genoemde vlakke halfcirkelvormige deel zien we driehoekige vlakken in goud. Deze vlakken zijn het symbool van de zon, voorstellende de bron van warmte, groei en kracht. Rondom het halfcirkelvormige deel zien we ranken van de levensboom die eindigen in een driespruit, een lelieachtig figuur. Deze ranken zijn het symbool van het leven in de natuur. Tenslotte zijn er in het ornament barokke versieringen uitgestoken en aan de buitenkant acanthusbladmotieven. Het is niet bekend waarop het aan de achterkant aangebrachte getal ‘1006’ duidt. Na de restauratie zijn de oudste kleuren goud en hemelsblauw weer aangebracht.

Knielbank

De knielbank is vervaardigd door de heer Bouma uit Oecken die ook de houten staande doopvonthouder gemaakt heeft. De knielbank is gemaakt van acacia hout. Aan weerszijden van de bank zijn engelen figuren aangebracht en de bank zelf is bekleed met een aubergine kleurig geknoopt smyrnatapijt. Hierin is twee keer het Chi Roo teken (het Christusmonogram) aangebracht. De knielbank is aan de kerk geschonken door de Jeugdvereniging ter gelegenheid van de interieur vernieuwing in 1969.

Deze knielbank wordt gebruikt voor de inzegening van bruidsparen, voor het zegenen van de te bevestigen ambtsdragers en voor het zegenen van nieuwe belijdende leden. Incidenteel wordt het ook gebruikt bij de volwassendoop.